Vir die eerste keer in 20 jaar, word voer in Vanwyksvlei as droogtehulp afgelewer. En dit binne net een week van reëlings tref.

Vier weke gelede beseer Johan Bruwer, ‘n boer op die Brandvlei pad buite Vanwyksvlei, sy nek sodanig dat hy in die Kaap ‘n ernstige nekoperasie moet ondergaan. Verlede week is hy weer Kaap toe vir ‘n opvolgondersoek by die ortopedis. Johan wys ‘n aanbod om in Struisbaai te gaan rus van die hand. Sy plaas beleef nou al vir die soveelste jaar ernstige droogte en daar is nie meer weiding vir die skaap nie. Hy voel net hy moet terug plaas toe en val direk in die pad.

Kort anderkant Van Rhynsdorp kry hy ‘n oproep van Pierre, ‘n tandarts wat in Vredendal praktiseer, wat grond het wat aan Johan s’n grens. Pierre het 40 sakke mielies as droogtehulp vir sy vee gekry wat hy aan Johan skenk. Hy moet dit net kom haal. Hy het ‘n 5 voet sleepwa beskikbaar. Johan draai terug Van Rhynsdorp toe.

Hy besef dat sy bakkie nie met die sleepwa en die vrag Van Rhynspas sal kan uit nie. Laai toe net 30 sak mielies in sy bakkie en op die wa. Dit is toe ook so. Nog maar aan die voet van die pas begin die bakkie warm loop. Trek af en wag. Pak weer die tog aan in eerste rat met oop vensters en die lugreëling vol oop op warm om die verkoelerwater maksimaal te laat sirkuleer deur die enjin.

Om die laaste haarnaalddraai word Johan afgetrek deur ‘n vreemde man. Burre Burger. “Jy moet Johan Bruwer wees, neem ek aan.” Hy’t Johan op die pas verbygegaan en het  via Pierre gehoor van Johan wat met die vrag mielies op pad is na Vanwyksvlei toe. Burre wil hoor hoe staan sake met die boere in Vanwyksvlei en waarom hulle nog nie droogtehulp ontvang het nie.

Johan verduidelik dat die boere hier al meer as twee jaar gelede aansoek gedoen het vir droogtehulp, maar nog niks ontvang het nie. Van tyd tot tyd stuur weldoeners op eie koste vir boere voerpille of voerbale. Maar omdat Vanwyksvlei in ‘n ander streek as Williston opgedeel is, het niks nog hierdie kant toe gekom nie.

Daar en dan kry nog n hulpprojek lyf. Dieselfde  aand ontvang Johan ‘n boodskap wat Pierre vir hom aanstuur vanaf Burre Burger: 34 ton mielies is gereël vanaf Hoopstad vir Vanwyksvlei en sal hierdie week afgelewer word.

Ek ken die man nie. Maar ek het al genoeg op sosiale media gesien gebeur; Burre Burger is ‘n man met ‘n misie om boere te help. Hy netwerk met boere wat voer en vervoer kan bied.  En hy kry baie meer reg in ‘n kort tydjie as enige staatsdepartement in jare. Op Johan se dankbriefie, antwoord Burre slegs: “Die mielies is van Jesus.”

Woensdagoggend om 6vm, trek twee trokke Vanwyksvlei binne met ‘n skenking van nie net 34 ton nie, maar 70 ton mielies.

Seile is gereed en mielies word afgelaai by die skouterrein. Nog 4 trokke is Carnarvon toe en 2 trokke is Vosburg toe. Aandoenlike tonele van dankbare boere speel hulle af by die aflaaipunte.

Binne een dag is daardie 70 ton mielies gesak en gepak en versprei oor die hele gebied onder boere in Vanwyksvlei wat lankal nie meer weiding het nie. Hulle reken dat 100 ooie per dag kos kan kry van 1 sak mielies en deel uit volgens die aantal ooie wat elke boer het. Niemand word oorgeslaan nie – ook nie die opkomende boere nie. Almal kry ewe swaar.

Terwyl die mielies uitgedeel word, word donasies ingesamel om die manne wat vervoer en brandstof beskikbaar gestel het, te vergoed. R30 000 word daardie selfde dag nog bymekaar gemaak.

Min dinge raak so diep aan ‘n mens se emosies as dít – om te sien hoe mense die nood van ander raaksien en drasties iets daaromtrent doen. Sonder om dit aan die groot klok te hang.

En ek vermurwe my oor die weë van die Here. Oor hoe Hy ‘n bakkie wat teen die pas op oorverhit onder ‘n vrag mielies, kan gebruik om ‘n skakel te wees in ‘n lang ketting van weldoeners om ‘n reusagtige skenking te maak aan boere in nood.

Sy staan langs die pad met haar sak vasgeknyp onder die arm. Netjies uitgevat in ‘n denim langbroek en denim baadjie wat al baie wassiklusse gesien het, maar tog lyk na winkel-toe-gaan klere. Sy gooi duim. Ek stop. Kom vra eers by die bestuurderskant of ek dalk op pad is Carnarvon toe. Sy moet ‘n paar goedjies by die winkel gaan kry.

Ons gesels die res van die pad kort. Haar woordeskat is netjies en sy sit mooi sinne aanmekaar. Vertel hoe tevrede sy is om uiteindelik ‘n man te kon kry met ‘n goeie hart. Wat nie rook en drink nie. Wat nie ‘n bakleier is nie. Wat hardwerkend is en ‘n eerlike dag se werk kan afhandel sonder om te mor.

Ons praat lekker gemaklik oor die lewe en sy gebruik mooi woorde soos kommunikeer en dankbaarheid en prestasies en vermag en geleenthede en vaardighede. Sy vertel van hoe sy haarself geleer hekel en brei het deur die ou mense dop te hou maar nou nie meer doen nie want sy het nie wol nie.

Sy vra of ek weer later terugkeer hierlangs. Ek verduidelik ek is op pad Loxton toe vir ‘n vrouekonferensie en weet nie hoe lank dit gaan aanhou nie. Moedig haar aan om nie vir my te wag as sy dalk ‘n ander geleentheid kan kry nie.

Kort na vier kom ek terug vanaf Loxton deur Carnarvon. Daar staan sy kort na die einde van die teerpad waar die grondpad begin. Swaai haar arms deur die lug toe sy die bakkie in ‘n stofwolk sien aankom. Denim knieë trap hoog oor karoobossies soos sy aangehardloop kom. Ek slaan rem aan.

Swaar sakke word agter op die bakkie gegooi. Sy klim dankbaar langs my in. Sy’t gedrink.

Skaars gegroet met die wegtrek of die dronkverdriet vind ‘n uitlaatklep: “Mevrou, hoe maak mens as jou mense jou nie eens ‘n stukkie brood wil aanbied nie oor hulle jou alewig verwyt oor dinge van die verlede.” Sy huil sommer dadelik ‘n diep, droefgeestige geween.

“Het jy gedrink?”

“Ja Mevrou, net een bier.”

“Dis darem min om so ‘n groot dronkverdriet van te kry.”

“Ja maar as mens drank nie gewoond is nie, kan hy so met jou maak.”

Sy begin weer bitterlik te huil. Ek trek dit met moeite stuk vir stuk uit haar uit:

Sy is buite die eg verwek. Het nooit haar eie pa geken nie. Is herhaaldelik deur haar stiefpa seksueel misbruik vanaf haar puberteitsjare. Het uiteindelik haar ma ingelig oor wat haar stiefpa aan haar doen toe sy begin agterkom dit is nie reg nie. Is deur haar ma uitgekryt en verwerp.  Het haar afgesloof op skool om haar ma se goedkeuring te probeer werf – sertifikate en toekennings ingeryg in akademie, sport, kultuur. Aan die einde van haar graad 11 jaar was haar ma wéér nie by haar prysuitdeling nie. Daar het sy tou opgegooi. Skool verlaat. Twee kinders by verskillende mans verwek wat sy nie self kon grootmaak nie. Uiteindelik het sy haar huidige man ontmoet en is getroud. ‘n Eenvoudige draadspanner wat al die kwaliteite in ‘n man het waarna sy nog altyd gesoek het. Maar elke keer as sy op die dorp kom en haar ma opsoek, moet sy weer van voor af die verwyte aanhoor oor hoe sy haar lewe opgemors het. Hoe sy nie matriek gemaak het nie. Hoe sy in ‘n lae klas ingetroud is. Hoe sy haar kinders weggegooi het.

“Mevrouuuuu! Wat moet ek maaaaaaak!!!!” Snot en trane spat.

Ek probeer my allerbeste beradingsvaardighede. Probeer vir haar verduidelik dat sy ‘n besluit oor die verlede sal moet neem as sy nie vir altyd en altyd ‘n slagoffer daarvan wil bly nie.

“Maar hóé Mevrouuuuu!!!” Sy snuif diep maar als kom weer net so uit saam met die smart.

Ek probeer weer. Verduidelik dat sy self die mag het oor die invloed van die verlede. As sy besluit om die verlede in die verlede te hou en te begin werk aan ‘n nuwe toekoms ….

“Maar Mevrouuuu!! Hoe dóén ek diiiiiiit!!!” Als is nou al nat gehuil. Ek ook.

Ek tik op haar kop. “Hier sit jou kragtigste wapen waarmee jy die vestings van die Satan kan vernietig. Niks is sterker as jou denke nie. Besluit om nie toe te laat dat jou stiefpa jou één dag verder slagoffer hou van sý verkeerde keuses …”

“Ek kan nie Mevrouuuu!! Ek kan dit nie vergeeeeeeet nie!! As ek by my man is, dan is my stiefpa dááááárrrr!!! Ek kan nie loskom van wat hy aan my gedoen het nieeee!! Ek het al vyf keer probeer selfmoord pleeeeeeegggg!!! Help my Mevrouuuuu!!! Help myyyyy!!!” sy gryp my linker arm vas met haar besnotte en betraande hande en ween in my skouer. Albei bene onder haar ingetrek in ‘n fetale posisie. Ek moet net mooi die bakkie in die spore hou op die grondpad.

Weer probeer ek deurdring. Probeer verduidelik volgens Rom 12:2 dat verandering alleen moontlik is as mens God toelaat om jou denke te vernuwe …

“Jaaaa!! Ek ken daai Skrifwoord Mevrouuuuu!! Maar ek weet nie hoe nieeee!!”

“Jy moet ‘n besluit neem. Dit moet ‘n radikale besluit wees. Wat agter is moet agter bly. Trek ‘n streep in die sand. Klim bo-oor as bewys daarvan dat die verlede agter jou is. Merk hierdie dag en datum as die einde van ‘n era. Begin ‘n nuwe lewe ….”

“Maar Mevrouuuuu!! Hoe kry ek die goed uit my kop uit!! Hoe veg ek teen die onthouuuu!!!” en die rou snikke skeur opnuut uit haar hart.”

“Jy vertel vir die onthou dat hulle nie meer welkom is nie. As hulle kom, dan herinner jy hulle daaraan dat jy besluit het dis verby. Hulle het nie meer krag oor jou nie. Die onthou sal nooit verdwyn nie maar hulle sal hulle krag verloor as jy hulle elke keer herinner dat hulle nie meer oor jou kan heers nie. Gebruik hulle om te bevestig dat dit oor en verby is en jou nie meer kan beïnvloed nie.”

“Maar Mevrou, hoekom het die Here dit toegelaaaaaat!!! Hoekom het Hy my nie teen my stiefpa beskerm nieeeeee!!! Hoekom doen die Here sukke dingeeeee!!!!”

“Hoor my nou duidelik en hoor my mooi: jou hemelse Pa wás daar. Jy was nie alleen toe dit gebeur het nie. Dit was nie sy wil nie, dit was jou stiefpa se verkeerde keuse. Maar my kind, die Here was elke keer by jou.”

Ek hou stil by haar afdraaipad. “Dankie Mevrou. Dankie!! Ek het so gebid dat die Here jou weer oor my pad moet stuur en Hy het. Wanneer  kom Mevrou weer hier verby?” kry sy dit tussen die snikke uit.

Ek vat haar aan die arm om vir haar te bid toe sy wil uitklim. Sy hou my linker arm met albei hande vas. Huil teen my bo-arm terwyl ek bid. Hoe langer ek haar aan die Here opdra, hoe dringender huil sy in my in. Ek is nat van my skouer tot my vingerpunte. Albei haar bene is nou al op die bank soos wat sy soos ‘n kind aan my probeer klou. Sy wil nie los nie al sê ek Amen.

Voor sy gaan, vertel ek haar dat ek ‘n onderwyser was. En as ek iets moeiliks aan my leerders moes verduidelik het, het ek getoets of hulle dit gesnap het deur hulle te vra om dit aan my terug te verduidelik. Ek wou hoor hoe hulle my gehoor het – of hulle verstaan het wat ek sê. As hulle die konsepte kan herhaal, weet ek die les het tuisgekom. Ek vra haar om in haar eie woorde vir my te vertel wat ek vir haar probeer sê het.

“Jy moet altyd liefde in jou hart hê en vrede najaag en dankbaar wees  vir alles.”

O, die drankduiwel!

Alles draai deesdae om die Bull Run. Daar’s nog net 3 weke oor en nog so baie wat moet klaar kom. Vir die eerste keer word die Bull Run wat deur WegRy geïnisieer word, by ons in Vanwyksvlei aangebied. Die eertydse skouterrein moet daarvoor gereed gekry word. Boumateriaal is aangekoop. Die bouspan werk reeds vir die afgelope hoeveel maande onverpoosd voort. Vasie se trekker word ingespan om die sementmenger aan te dryf.

“My bestuurslisensie het verval. Ons sal móét Carnarvon toe sodat ek dit kan hernu.”

“Ja, my vrou, wag tog net tot ná die Bull Run.”

By die ablusie wat opgerig word vir die kampeerders het Johan reeds die pype gelê vir die storte, maar dis nog ver van klaar. Wasbakke is nog nie geïnstalleer nie. Grinders is ópgewerk en boorpunte is afgebreek. Verkeerde koppelings is ‘n paar keer vanaf Prieska gestuur. Elke keer moes daar gewag word vir iemand om te ry om dit om te ruil. En ‘n hele paar dae se beplanning is daarmee heen.

“Jan, die gasgeyser wil nie aanskop nie. Jy sal moet kyk.”

“Dit sal maar moet wag tot ná die Bull Run.”

Rudie het die dreine vir die storte en toilette laat uitgrawe en dit is reeds uitgebou. Toilette is al geïnsalleer maar al die loodgieterswerk moet nog gedoen word. Die afskortings wat tussen elke toilet aangebring moet word, is reeds gemaak – Jan het ‘n hele week daaraan spandeer. Maar soos dit met met hierdie tipe goed gaan, moet dinge hier ook in volgorde gebeur. Dít kan nie aandag kry voor dát nie in plek is nie. En die tyd staan nie stil nie!

“Die windpomp het gebreek. Wanneer sal jy kan kyk daarna?”

“Ná die Bull Run!”

Die terrein is reeds ontbos en gelyk geskraap waar die tentedorp moet op. Vasie en sy span het reeds van die ou perdestalle afgebreek en die rommel weggery. Bousand word konstant aangery met sy trekker en sleepwa van Wilhelm se plaas af.  Krag moet aangelê word. Johan, wat die bedrading moet doen, sit met ‘n nekstut ná ’n ernstige nekoperasie. Daar’s nog so baie wat gedoen moet word en so min hande beskikbaar.

“Die kinders wil een of ander tyd kom kuier. Hoe lyk dit met die lang naweek?”

“Sê vir hulle asseblief eers ná die Bull Run.”

Die baan is al uitgemeet op Wilhelm-se-pan en daar word beplan aan kos en drinkgoed vir meer as ‘n duisend inkommers. Onder Trudie se leiding is 43 lam en 4 bees al geslag en opgesaag vir braaipakkies. Nog omtrent 60 skaap moet ook geslag en verwerk word. Wors is gemaak. 2600 braaipakkies is gereed vir die drie aande se braai vir die beamptes, deelnemers en ondersteuningspanne. Bykosse is gereël vir elke dag. Genoeg hout en ouens wat kan braai gaan nodig wees. Jan moet nog ‘n hele klomp braaidromme prakseer wat hy nie weet waar en wanneer hy dít gaan ingepas kry nie.

Tannie Baba, Johan en Gerrie

“Ons sal een of ander tyd Prieska toe moet ry. My bloeddrukpille is amper op.”

“Wag asseblief tog net tot ná die Bull Run, Skattie.”

By die biertent moet nog ‘n muur gebou word. Die ou rietdak is darem al afgebreek maar die area moet nog gedek word. Daar is nog baie wat gedoen moet word maar Abel, wat skielik twee ernstige agtereenvolgende rugoperasies moes ondergaan, kan nie meer daaraan aandag gee nie. Opknapping by die biertent se kombuis is onderweg. Die ou dak is afgebreek en ‘n nuwe moet op. Baie dinge gaan vanuit daardie kombuisie gebeur tydens die Bull Run. Kragpunte  is ‘n probleem en water moet beskikbaar wees. Dis krities belangrik. Wie gaan nou kan help aangesien Paul nog aansterk na sy verdoemende mediese toetse.

Abel Augustyn

Paul Vos

“Ons vleis is amper op Pa. Kan jy een of ander tyd vir ons ‘n slagding bring.”

“Na die Bull Run, Ma.”

Die skousaal is reeds verlede jaar opgeknap vir ‘n fondsinsamelingsfunksie wat daar sou plaasvind. Weer eens neem Rudie en Trudie daar die leiding en tans is daardie fassiliteit met sy groot kombuis en ander geriewe gereed vir etes en stalletjies.

Rudie, Johan en Jan

Paul en Vasie

“Ons sal moet skaap werk en daar’s lammers wat nog nie gemerk is nie.”

“Dit sal maar moet wag vir nog drie weke. Tot ná die Bull Run.”

Stalletjies is bespreek vir kos en meer. Al wat leef en beef is aan’t voorberei om genoeg beskikbaar te hê vir omtrent 1000 paar voete elke dag. Koffie, drank, kos, aandenkings, en wát nog. Dis ‘n gogelspel tussen eie belange en die gemeenskap se verpligtinge aangaande die Bull Run. Gemoedere loop hoog.

 “Ek kan nie wasgoed was bedags met die waterdruk wat so laag is nie. Jy sal moet kyk na die drukpompie.”

“Ná die Bull Run, my vrou.”

Vergeleke met 8 maande gelede is baie reeds vermag. Die skouterrein is reeds omhein en geëlektrifiseer. Hekke wat kan sluit is gemaak en opgerig. Watertenks is reeds aangery.  Vrieskaste is aangekoop. Elke beskikbare kamer in die dorp is reeds bespreek.

“Jy sal iemand moet kry om gas in daai ou vrieskas te pomp. Ons gaan ekstra vriesspasie nodig hê.”

“Wag tog net eers in hemelsnaam tot ná die Bull Run, my vrou.”

“Maar waar’s jou   ĐҨψά$ѯѾϪ  verstand! Dis dan juis nodig vír die ǷǾЖ@$&¥§&se Bull Run!!”

Ná die Bull Run sal daar weer huisbesoek gedoen word. Ons sál weer by die kinders uitkom. Ons kán weer ‘n bietjie wegbreek. Daar sál inderdaad weer lewe wees ná die Bull Run.

Dis nie elke ou wat sy emmerskoplysie só nougeset nakom nie. Vroeër vanjaar het hy en sy vrou, Amanda, die Tankwa Karoo gestap en skaars 5 maande later trap hy alleen deur die Karoo per fiets.

Dewald Du Toit van Durbanville se kop het hom nie gelos nie. Nee, inteendeel, sy kop is reg aangeskroef. Hy wéét dat mens alleenlik kosbare ervarings en herinneringe kan opbou deur daadwerklik jou drome te  laat realiseer.

Die gedagte aan ‘n fietsrit deur die Karoo het tydens die Tankwa Camino ontkiem. Dewald, ‘n kranige fietsryer al vir die afgelope 12 jaar, meen dat as mens so ‘n roete kan stap, jy dit maklik per fiets ook sal kan doen. Aanvanklik is hulle ‘n groep wat die roete per fiets wil aanpak, maar soos die beplanning vorder, so trek die ouens kop uit. Net een vriend ry uiteindelik vir drie dae saam vanaf Calvinia (waar hulle die motors los) tot op Brandvlei. Daar draai hy noorde toe, Keetmanshoop toe waar sy wortels lê. Dewald fiets alleen verder.

Sover is die tog baie voorspoedig. Geen skade of pap wiele nie. Hy reis lig. Met net twee saalsakkies met klere, water en proviant. Sy bergfiets is lekker toegerus. Ekstra bande ry hy saam en ook suurstof bommetjies as hy ‘n wiel moet pomp. Sy selfoon herlaai met behulp van ‘n sonpaneeltjie wat op die fiets gemonteer is. Waar hy saans oorstaan, spoel hy sommer onder die stort die dag se ryklere uit.

Die roete van 900km, neem hom vanaf Calvinia na Loeriesfontein. Oor twee dae tot in Brandvlei. Daarvandaan, ook oor twee dae, tot hier by ons in Vanwyksvlei. Hiervandaan Carnarvon toe in een dag. Sondag Loxton toe. Dan oor Fraserburg (die verste tog van sy toer) na Sutherland. En uiteindelik terug Calvinia toe oor Middelpos. Ons reken hy sal sy toer se halfpadmerk bereik omtrent presies by die halfpadboompie tussen Vanwyksvlei en Carnarvon.

Die halfpadboompie is ook die halfpadmerk van Dewald se toer

Vir hierdie ambisieuse solotog, sit Dewald onbetaalde verlof in by Sanlam Beleggingsbestuur waar hy werk. Want hierdie tog is ‘n misie, nie ‘n luilekker vakansie nie.

Elke dag se roete deel hy in afstande van20km op. Stop. Drink water. Eet iets wat energie verskaf. Strek sy spiere. Dan weer vort. Nee, hy luister nie na musiek met oorfonne op sy reis nie. Hy trap ook nie om afsluiting te kry van iets nie. Hy soek ook nie na ‘n nuwe ervaring van geestesverrukking nie. Hy dink. Hy dink gedagtes wat woorde word wat stories word wat soms poësie word. Speel scenario’s af in sy kop. Visualiseer idees. Van sy gedagtes is oa om hierdie roete deur die Karoo te vestig as Solitude Cycle vir enige iemand wat hom dit wil nadoen. Hy wil uitgewerkte afstande, toestande van die paaie, oornag geriewe, kontaknommers, kostes en meer beskikbaar stel en ouens motiveer om ook so ‘n  solotrap aan te pak.

Saans dagteken hy sy ervarings op vir die WA groep wat sy reis volg. Soos gister se storie van Gert en Maria: dié twee kom hy so ‘n ent anderkant Klipkolk van Jan-Hendrik Hoon-hulle (waar hy oornag het) op pad Vanwyksvlei toe teë.  Dié twee reis ook per fiets op hierdie pad wat weinig verkeer dra.

“Nou waar is julle twee op pad heen?” wil Dewald weet.

“Na die ou oom toe.” Hy bly so 20km uit Vanwyksvlei op die Brandvlei pad. Waar hulle bly, het hulle nie krag nie. Nou fiets hulle die 20km af om die selfoon te gaan laai. Dan hou die foontjie darem weer so twee  weke .

“Gert, hoe lyk die pad Carnarvon toe?”

Gert kyk Dewald se bergfiets so op en af. “Meneer sal hom maak.”

Gert en Maria fiets 20km om die selfoon te gaan laai. En die hond draf saam

Wat is daar nog op Dewald se emmerskoplysie? Om die roete van sy voorsate per fiets vanaf Lille naby die grens tussen Frankryk en België te trap Amsterdam toe. Dáár ‘n boot te klim en direk vanaf Amsterdam na Suid-Afrika te reis. Dan vanaf Kaapstad na die oorspronklike plaas êrens tussen Stellenbosch en die Paarl waar hulle destyds opnuut moes gaan wortel skiet.  Die grootste probleem is tans die bootreis. Daar bestaan geen direkte vaart vanaf Amsterdam na Suid-Afrika nie; soos destyds toe sy voorouers vanweë hulle geloof gedwing is om hulle vaderland vir ‘n nuwe heenkome te verruil.

Dan sal hy maar een moet aanlê. ‘n Solovaart dalk?

Oom Doupie word 85 jaar oud. Hier op Vanwyksvlei gebore, groot geraak, skool gegaan, getrou, kinders verwek, en steeds hier.  Die oudste lidmaat van ons gemeente. “Die dop is nog oraait, maar dis die binnegoed wat nie meer wil nie” sê hy skertsend.  Soos ‘n weerstandige grasspriet wat plat getrap word, staan hy elke keer weer regop, soos weer onlangs na die dreigende hartversaking wat hy onder lede het.

Sy pa boer desjare hier op die lande. Henrik Thuys is die helper wat sy lewe lank op die plaas werk. As jong bandiet kry hulle hom op Carnarvon. Vat hom saam plaas toe. Daar is egter nie plek in die motor nie. Henrik sit toe wydsbeen oor die koplig – daardie groot ronde tipe wat soos brulpaddaoë vooraan die ou tjor was. Klou vir sy lewe tot op die plaas. Daar werk hy sy lewe lank as ‘n betroubare plaaswerker. Daar sterf hy ook baie jare later.

Die grond op die lande waar oom Doupie grootraak

Al wat oor is van een van hulle rytuie van weleer

Oom Doupie se geheue gaan ver terug. As klein seuntjie speel hy en sy kleinboet, Billy buite. ‘n Drom val op sy boetie se voet en sny die voet erg. Oom Doupie vertel hoe hy van skrik weghardloop. Sy ouers los hom net so klein alleen op die plaas terwyl hulle Carnarvon toe ry om Billy by die dokter te kry. Later keer hy maar terug huis toe, seuntjie alleen. Wag beangs en verwese totdat sy ouers baie ure later van Carnarvon af met Billy terugkeer.

daar kom wel nog gaste so af en toe

Die murasies van sy ouerhuis

Skaars 16 jaar oud sit sy pa hom alleen, as die oudste van 3 seuns, met  600 skaap op die trekpad Kalahari toe. Met net een helper en ‘n wa en ‘n bokseil. Dis Meimaand. Alreeds koud in die Bo-Karoo en snerpend in die Kalahari. Hy vertel hoe hulle oorleef van mieliepap waarin skaapvet ingeroer word. Einde Junie kom hy met die skaap in die Kalahari aan. November trek hy weer terug met wat oorgebly en aangeteel het.

Vier jaar  later, in 1952, moet hy weer met sy pa se skaap Kalahari toe trek vir beter weiding. Dié keer, vertel hy, het hy darem ‘n perd en ‘n muilwa met twee muile. En ‘n bed op die wa. Op pad terug, naby Boegoeberg, dros die muile een nag agter ander muile aan. Die volgende oggend loop soek hy hulle te perd. Die perd trap in ‘n gat en val met sy volle gewig bo-op Oom Doupie se regterbeen. Van die knieg af heup toe, swel sy bo-been so erg, dat hy die naat van sy broek moet oopsny. Hy bel sy pa en ma want hy is nie in staat om te loop nie. ‘n Week later kom sy pa en ma daar aan. Sy pa het hom een kyk gegee en teruggery. Hy moes maar self aansukkel met die mank been en die skaap, terug Vanwyksvlei toe.

Met daardie been en al, speel Oom Doupie later jare kranig rugby vir Vanwyksvlei. Ry met ‘n oop lorrie Groblershoop toe om daar te gaan deelneem aan rugby wedstryde. Hy teel sy eie resieperde en  word ‘n kampioen met gymkana. Spog vandag met toekennings en trofee’s van daardie dae. Hy wys my sy swaard wat hy vanaf Engeland ingevoer het vir ₤50 waarmee hulle gymkana weddrenne gedoen het. ‘n Soliede staal swaard met ‘n koper handvatsel en skede.  So swaar, ek sukkel om hom uit sy skede te trek. En met daardie swaard volspoed op ‘n resiesperd verower hy menige pryse as kampioen.

Op sy dae ry hy vragte sand van Kleinfourieskolk Copperton toe vir bousand waarmee die dorp opgerig word.  Walle maak hy met ‘n span donkies vir boere in die omgewing om gatdamme gereed te kry as die reën sou kom. Later vervoer hy skoolkinders soggens en smiddae vanaf die lande skool toe en weer terug. Alles maniere om ekstra te verdien. So vertel Oom Doupie van die keer toe hy die kombi net buite die dorp omgooi – gelukkig nadat hy die skoolkinders afgelaai het. Net sy jongste, skaars ‘n jaar, was by hom in die kombi. Dié het hy op ‘n kombersie sitgemaak en man-alleen die kombi van sy sy opgetel, terug op sy wiele.

Oom Doupie se eerste grond wat hy self koop, is ‘n stukkie besproeiïngsgrond by Groblershoop. Daar hou hy skaap aan. As daar lusern nodig is vir sy pa se skaap, laat kom hy van sy lusern van Groblershoop af. Grond wat hy van sy pa erf is grond wat hy self gekoop het en op sy pa se naam moes sit. In die Vanwyksvlei gebied  koop hy nog plase aan – Baberaas, Vaalput, Pietswartsekolk, De Naauwte, Takdam, Karringmelkskolk, Vaderlandsdam, Visserskloof.  So sorg Oom Doupie dat elk van sy kinders – drie seuns en ‘n dogter – vandag eiendom besit.

Oom Doupie en Tannie Elize is vandag trotse oupa en ouma van 13 kleinkinders wat almal akademies of op sportgebied uitblink. Daar is ook al vier agterkleinkinders vir hulle gebore.

Oom Doupie Oberholzer

Wat my die meeste verstom van Oom Doupie is sy briljante geheue. Hy kan sonder huiwering presies vertel hoeveel hektaar beslaan elke plaas wat hy gekoop het. Hy weet presies nog vir watter bedrag per hektaar hy elke plaas gekoop het en wat die koopsom van elke plaas was. Name en getalle, telefoonnommers en datums, bedrae en jaartalle haal hy presies korrek, sonder om eers te wonder uit die databasis van sy geheue.

Oom Doupie loop moeilik  – die nagevolge van rugbybeserings. Bestuur ook moeilik deesdae met sy sig wat nie meer so skerp is nie. Maar wat agter daardie twee sielvolle blou oë sit, makeer net mooi niks.